Wiór osikowy
Specjalnym rodzajem gontu jest wiór wykonywany z drewna osikowego. Dawniej dachy domów bogatych właścicieli posiadały krycie drewniane przypominające gont – był to właśnie wiór osikowy. Ten rodzaj materiału jest propozycją dla koneserów, zwolenników tradycyjnych i ekologicznych rozwiązań w architekturze.
Poszczególne elementy układane są na połaci metodą na tzw. „rybią łuskę” za pomocą długich, cienkich gwoździ. Wcześniej jednak połać dachowa powinna zostać zadeskowana i zabezpieczona przed chorobami i szkodnikami (np. dzięki wykonaniu izolacji z papy bitumicznej).
Wióry należy układać kierunkowo tzn. profilowaną częścią w dół pod kątem ok.70° na przemian jeden rząd w lewo drugi w prawo przykrywając 3/4 poprzedniego rzędu wiórów. Inaczej mówiąc każdy kolejny rząd wiórów jest przesunięty ku górze o ok. 1/4 długości wióra (tj. 9 cm). Wielkość zakładu poprzecznego wiórów to ok. 2 cm.
Gwoździe nie powinny być widoczne, a ich wielkość dostosowana do grubości wióra (przy wiórze grubości 4 mm najlepiej użyć gwoździ o grubości 1,3 – 1,5 mm i długości powyżej 45 mm). Należy tak układać wióry, aby woda nie wpływała pod wiór.
Układanie wióra to praca niezwykle pracochłonna i precyzyjna, a liczba gwoździ użytych do ułożenia metra kwadratowego wióra (ok. 300 sztuk) warunkuje cenę, lecz pozostawia niepowtarzalny efekt. Gotowy dach składa się aż z pięciu (czasem większej ilości) elastycznych warstw wiórów. Dach taki jest lekki i estetyczny (jego waga po wyschnięciu ni przekracza 18 kg na metr kwadratowy).
Osikowe drewno, mimo tego, że jest słabe i szybko ulega rozkładowi, w specjalnych warunkach schnięcia staje się trwałe i długowieczne, a dachy kryte gontem drewnianym mogą przetrwać nawet 50 lat. Wraz z upływem czasu, dach osikowy pokrywa się charakterystyczną mszystą patyną, która zapewnia szczelność i jest odporna na warunki atmosferyczne, dzięki czemu jest dach pokryty wiórem osikowym jest trwały.
Proces schnięcia wióra nie jest skomplikowany – ważne jest to, aby poszczególne pasy drewna (36cm długości, 8-10cm szerokości i 5mm grubości) układane były na dachu jeszcze nie wyschnięte. Grubość pokrycia po wyschnięciu wynosi około 5cm , a ciężar nie przekracza 18 kg/m2. Wióry można układać na dachach o różnych kształtach, jednak nachylenie połaci dachowej nie powinno być mniejsze niż 35%. Jak każde drewniane pokrycie, również wiór osikowy wymaga impregnacji, choć niektórzy wykonawcy twierdzą, że nie jest to konieczne. Specjaliści radzą różnego rodzaju mieszanki, które oprócz tego, że impregnują, dodatkowo uszczelniają dach. Tego rodzaju zabiegi na dachu powinny być oczywiście wykonywane w umiarkowanych temperaturach.
Intensywny zapach osiki odstrasza szkodniki, w tym np. komary, a materiał słabo wchłania wodę nawet po wyschnięciu. Nie wymaga więc impregnacji, nie odkształca się, rzadko pęka. Trwałość takiego pokrycia szacuje się na ok. 40-50 lat
